تمرین خود را بیازمایید شیمی دهم صفحه 65
معادلهی واکنشهای زیر را موازنه کنید:
آ) $\mathbf{SO_2(g) + O_2(g) \rightarrow SO_3(g)}$
ب) $\mathbf{C_2H_5OH(l) + O_2(g) \rightarrow CO_2(g) + H_2O(g)}$
پ) $\mathbf{C_7H_5N_3O_6(l) + O_2(g) \rightarrow CO_2(g) + H_2O(g) + N_2(g)}$
ت) $\mathbf{Ca_3P_2(s) + H_2O(l) \rightarrow Ca(OH)_2(aq) + PH_3(g)}$
ث) $\mathbf{C_5H_{12}O_2(l) + O_2(g) \rightarrow CO_2(g) + H_2O(g)}$
پاسخ و توضیح تمرین خود را بیازمایید صفحه 65 شیمی دهم
موازنه کردن واکنشهای شیمیایی (Stechiometry) به معنای اطمینان از **بقای جرم** است؛ یعنی تعداد اتمهای هر عنصر در دو طرف معادله (واکنشدهندهها و فرآوردهها) باید **برابر** باشد. ⚖️
---
## الف) موازنه $\mathbf{SO_2}$ و $\mathbf{O_2}$
$$\mathbf{2SO_2(g) + O_2(g) \rightarrow 2SO_3(g)}$$
* $\text{S اتم: } 2 \rightarrow 2$
* $\text{O اتم: } 4 + 2 = 6 \rightarrow 6$
---
## ب) موازنه سوختن اتانول ($athbf{C_2H_5OH}$)
$$\mathbf{C_2H_5OH(l) + 3O_2(g) \rightarrow 2CO_2(g) + 3H_2O(g)}$$
* $\text{C اتم: } 2 \rightarrow 2$
* $\text{H اتم: } 5 + 1 = 6 \rightarrow 3 \times 2 = 6$
* $\text{O اتم: } 1 + (3 \times 2) = 7 \rightarrow (2 \times 2) + 3 = 7$
---
## پ) موازنه سوختن $\mathbf{C_7H_5N_3O_6}$ (مانند TNT)
$$\mathbf{4C_7H_5N_3O_6(l) + 21O_2(g) \rightarrow 28CO_2(g) + 10H_2O(g) + 6N_2(g)}$$
* $\text{C اتم: } 4 \times 7 = 28 \rightarrow 28$
* $\text{H اتم: } 4 \times 5 = 20 \rightarrow 10 \times 2 = 20$
* $\text{N اتم: } 4 \times 3 = 12 \rightarrow 6 \times 2 = 12$
* $\text{O اتم: } (4 \times 6) + (21 \times 2) = 24 + 42 = 66 \rightarrow (28 \times 2) + 10 = 56 + 10 = 66$
---
## ت) موازنه واکنش کلسیم فسفید با آب
$$\mathbf{Ca_3P_2(s) + 6H_2O(l) \rightarrow 3Ca(OH)_2(aq) + 2PH_3(g)}$$
* $\text{Ca اتم: } 3 \rightarrow 3$
* $\text{P اتم: } 2 \rightarrow 2$
* $\text{O اتم: } 6 \rightarrow 3 \times 2 = 6$
* $\text{H اتم: } 6 \times 2 = 12 \rightarrow (3 \times 2) + (2 \times 3) = 6 + 6 = 12$
---
## ث) موازنه سوختن $\mathbf{C_5H_{12}O_2}$
$$\mathbf{C_5H_{12}O_2(l) + 6O_2(g) \rightarrow 5CO_2(g) + 6H_2O(g)}$$
* $\text{C اتم: } 5 \rightarrow 5$
* $\text{H اتم: } 12 \rightarrow 6 \times 2 = 12$
* $\text{O اتم: } 2 + (6 \times 2) = 14 \rightarrow (5 \times 2) + 6 = 10 + 6 = 16$ (اشتباه در محاسبه)
**تصحیح موازنه $\mathbf{O}$:**
* $\text{O در فرآوردهها: } (5 \times 2) + 6 = 16$
* $\text{O در واکنشدهندهها: } 2 + (x \times 2) = 16 mplies 2x = 14 mplies x = 7$
$$\mathbf{C_5H_{12}O_2(l) + 7O_2(g) \rightarrow 5CO_2(g) + 6H_2O(g)}$$
* $\text{O اتم: } 2 + (7 \times 2) = 16 \rightarrow 10 + 6 = 16$ ($heckmark$)